Ik zag vandaag een man lopen. Een man met een T-Shirt aan. Nu mag dat in deze warme dagen niet verwonderen, maar de tekst deed me even stil staan. Gezond boeren verstand stond er op. Ik vroeg hem waarom (ik kan het niet nalaten), waarom hij dit zo belangrijk vond. “Wel”, vertelde hij me, “indien iedereen zijn gezond boerenverstand zou gebruiken, zou de wereld er een stuk beter op worden”. Daar moest ik even over nadenken. En ik moet u zeggen, ik ben het er niet echt mee eens.
Stel dat u een leven lang uitsluitend uw GBV (uw gezond boeren verstand) zou gebruiken. Waar zou dat toe leiden? We worden immers zowat dagelijks geconfronteerd met het argument “gebruik nu eens je gezond verstand”. Meestal door mensen die een andere visie hebben dan wij.
Gezond Boeren Verstand voor er boeren waren
Stel u eventjes voor, u bent een van de eerste primaten in onze geschiedenis, een van die oer-apen waaruit wij mensen voortkomen. U leefde in bomen en stapte zo nu en dan doorheen het bos, de knokkels netjes over de grond slepend. En dan bedenkt u plots dat het misschien een goed idee is om uit de bomen te komen en over de savanne te gaan zwerven.
Geheid dat er een berg anderen apen is die u zal aanmanen uw ‘gezond apen verstand’ te gebruiken en terug in de bomen te kruipen. Denk even een paar honderdduizenden jaren verder. U loopt flux bessen te verzamelen en te jagen op konijnen, en schapen, in tussentijd oplettend voor wolven, beren en tijgers. En dan ziet u een mammoet voorbij lopen. Hmmm, een lekkere brok vlees waar uw stam een hele tijd van kan eten.
Natuurlijk zullen er een boel mede aapmensen zijn die u aanmanen niet gek te doen en uw gezond aapmensen verstand te gebruiken. Dat beest is immers veel te groot en veel te sterk om aan te vallen. U bent uw leven toch niet beu. Of wat zegt u tegen die luiaard die in plaats van granen te verzamelen tijdens de jachttochten, veel liever de granen zelf wil gaan planten en gaan boeren?
Gezond Boeren Verstand vandaag
Heden ten dagen is viert gezond boeren verstand hoogtij. We worden er bij elk idee dat net iets afwijkt van de normale gang der dingen mee om de oren geslagen. Eenheid, grijsheid en monotonie zijn de norm geworden. Niet zozeer in onze maatschappij die diverser is dan ooit, of dat denken we toch, alhoewel het niet noodzakelijk waar is, maar wel en zeker in onze eigen kring van medemensen.
Van de keuze van een partner tot de politieke boutades die ons zo nauw aan het hart liggen. Van de ‘vaste job’ tot de plannen die we maken. Alles wordt onderworpen aan de ijzeren wetten van het gezond boeren verstand. En wijkt het af, berg u dan maar. En wanneer u dan de euvele moed heeft iets nieuws voor te stellen in uw job, zeker als doorsnee onderdaan van een gretig en ambitieus manager… Het kot wordt al snel te klein. Uw denkvermogen, uw betrokkenheid en geloofwaardigheid worden – vaak publiekelijk – berecht en veroordeeld. Dit alles zodat u eindelijk wat gezond boeren verstand zal aankweken.
Creatief mensen verstand, een pleidooi
Ik zou graag, met alle passie mij toebedeeld, een pleidooi houden voor creatief mensen verstand. Het soort fantasievol denken dat – en dat moeten we grif toegeven – ons vaak op het verkeerde been zet. Dat maakt er dan ook een makkelijke schietschijf van voor de gezond boeren verstand fundamentalisten. Ondanks dat, is het ook het denken dat, wars van elke vorm van gezond boeren verstand, ons tot hier gebracht heeft en nog veel verder kan brengen.
Waar gezond boeren verstand ons ooit vertelde in de bomen te blijven, dreef creatief mensen verstand ons de steppe op. Daar waar gezond boeren verstand ons ooit vertelde dat verzamelen de toekomst was, dreef creatief mensenverstand ons de boerderij op (ironisch, nietwaar?). Waar gezond boerenverstand ons leerde dat de aarde plat was en dat u er vanaf kon vallen, zorgde creatief mensenverstand voor betere inzichten. Waar gezond boeren verstand ons liet weten dat de maan onbereikbaar was, stuwde creatief mensenverstand ons de ruimte in.
Laat u dus niet in dat doosje stoppen gelabeld als ‘gezond boeren verstand’. Out-of-the-box denken – een ander woord voor creatief mensen verstand – brengt ons verder. Met veel vallen en pijnlijke knieën. Dat wel. Erg is dat niet. Geschaafde knieën helen immers snel. En die enkele, uitzonderlijke, keren dat u niet valt, die maken het allemaal meer dan de moeite waard om zo nu en dan een bebloede knie of neus te krijgen.
Stel dat…
Stel dat u morgen voor de keuze komt te staan om met gezond boeren verstand te kiezen voor de gebaande paden of een andere, onverkende weg te volgen. Wat gaat u dan doen? Zorgt u ervoor dat uw knieën veilig zijn, of kiest u resoluut voor een nieuw avontuur? Een andere aanpak, met alle bijhorende risico’s?
Stel dat we leefden in een wereld waar niet veiligheid maar creativiteit beloond werden. Zou dat niet heerlijk zijn? Alle gezond boeren verstand de deur uit. Proberen en experimenteren naar hartenlust. Accepteren dat het al eens fout kan lopen en verder bouwen op elkaars successen zonder tegenstand.
Dat is natuurlijk een aanpak voor durvers die zich niets aantrekken van oordelen van anderen en die bereid zijn de bloedende knieën te accepteren. Bent u een van hen? Indien uw antwoord ja is, dan bent u in goed gezelschap. Van die eerste mammoet jagers tot Einstein, Tesla, Copernicus, Galileo, Steve Jobs, Jef Besos en vele anderen. U hoeft zich dus niet te schamen indien u zo nu en dan het gezond boerenverstand even in de kast laat liggen. Ook die bebloede knieën zijn geen schaamte of schuldgevoel waard. Het zijn de eretekens van de moedige creatieveling. Een bron van trots en doorzettingsvermogen. Het is bovendien nog leuk ook.